مطالعه هنوز یکی از جدی‌ترین راه‌های رشد فردی و فکری به شمار می‌آید، اما در زندگی امروز شکل آن تغییر کرده است. دیگر سؤال این نیست که کتاب بخوانیم یا نه، بلکه این می‌باشد که چطور کتاب بخوانیم. در این میان کتاب الکترونیک به‌عنوان یک گزینه مدرن، بحث‌های زیادی را در کنار کتاب چاپی ایجاد کرده است. در ادامه مقاله ترکیبی  از نگاه کاربردی، تحلیلی و تجربه‌محور برای این انتخاب را توضیح خواهیم داد و به معرفی چند نمونه از کتاب‌های الکترونیکی نیز خواهیم پرداخت.

کتاب چرا هنوز مهم است؟

قبل از مقایسه فرمت‌ها، بهتر است یک قدم عقب‌تر برویم، کتاب فقط مجموعه‌ای از کلمات نیست کتاب ابزار انتقال تجربه، دانش، داستان و تفکر است. از رمان و شعر گرفته تا کتاب‌های آموزشی، دانشگاهی و تخصصی، کتاب‌ها نقش مستقیمی در شکل‌گیری ذهن ما دارند. تفاوت نسخه‌ها، ماهیت کتاب را تغییر نمی‌دهد؛ فقط نحوه دسترسی و تجربه خواندن را عوض می‌کند که همین موضوع می‌تواند در روند خواندن بیشتر و یا کمتر شما در بحث کتاب‌خواندن کمک کننده باشد.

تغییر سبک زندگی و تولد نسخه‌های دیجیتال

ازآن‌جایی‌که زندگی امروز وابسته‌تر به تکنولوژی می‌باشد، طبیعی است که کتاب هم از این جریان جدا نماند. نسخه‌های دیجیتالی کتاب، پاسخی به نیاز انسان مدرن هستند؛ چراکه دسترسی سریع، حمل آسان و هزینه کمتر دارد. همین موضوع باعث شده است که تعداد زیادی از افراد به صورت به سمت کتاب الکترونیک جذب شوند. این کتاب‌ها با وجود طرفداران بسیار زیاد، همچنان مخالفان زیادی نیز دارند. اما در یک نظر سنجی آمار کسانی که کتاب‌های الکترونیک را می‌خوانند و به اتمام می‌رسانند از کسانی که نسخه‌ی چاپی دارند بسیار بیشتر است.

مزایای کتاب‌ الکترونیک

اولین مزیت واضح، دسترسی راحت‌ را می‌توان نام برد، یعنی کاربر می‌تواند در چند دقیقه کتاب موردنظرش را دانلود کرده و شروع به مطالعه کند. این ویژگی برای دانشجویان، پژوهشگران و افرادی که به منابع متنوع نیاز دارند، حیاتی است.

مزیت دوم، قابلیت حمل بودن است، به طوری که صدها عنوان کتاب در یک دستگاه کوچک ذخیره می‌شود، این موضوع به‌خصوص برای کسانی که دائم در رفت‌وآمد یا سفر هستند، اهمیت زیادی دارد. از نظر اقتصادی هم نمی‌توان چشم‌پوشی کرد، نسخه‌های دیجیتال معمولاً ارزان‌ترند و گاهی امکان دسترسی رایگان یا اشتراکی هم وجود دارد. این یعنی مطالعه بیشتر با هزینه کمتر. در نهایت، امکانات فنی مانند جست‌وجوی سریع، هایلایت، یادداشت‌برداری و تنظیم اندازه فونت، تجربه یادگیری را بیشتر می‌کند. به همین دلیل است که کتاب الکترونیک در حوزه آموزش و مطالعه تخصصی محبوبیت بالایی پیدا کرده است.

محدودیت‌هایی که در کتاب الکترونیک نباید نادیده گرفت

با تمام مزایا، مطالعه دیجیتال بی‌نقص نیست و معایبی نیز به دنبال خود دارد. یکی از چالش‌های اصلی، خستگی چشم در استفاده طولانی‌مدت از صفحه نمایش است، مخصوصاً زمانی که از موبایل یا تبلت استفاده می‌شود. مسئله مهم دیگر متمرکز ماندن می‌باشد. درواقع، اگر با گوشی تلفن همراه خود بخواهید به صورت آنلاین کتاب بخوانید، پیام‌های شبکه‌های اجتماعی برای تلفن همراه می‌آید و باعث حواس‌پرتی می‌شود.  این شرایط تمرکز عمیق را سخت‌تر می‌کند. همچنین، برای بسیاری از افراد، ارتباط احساسی با کتاب از اهمیت بالایی برخوردار است، لمس کاغذ، ورق زدن و دیدن کتاب در قفسه، تجربه‌ای که نسخه دیجیتال نمی‌تواند ایجاد کند. اینجاست که بعضی خوانندگان همچنان نسبت به کتاب الکترونیک حس بدی دارند.

کتاب‌های تاثیرگذار

برخی از کتاب‌ها را باید بارها و بارها بخوانید تا جمله و موضوع اصلی نویسنده را متوجه شویم از همین بابت کتاب الکترونیک در این نقطه بسیار کارآمد است، زیرا در هر زمانی که بخواهید نسخه الکترونیکی در دست دارید و می‌توانید آن را بخوانید. به طور مثال کتاب‌هایی مانند چهاراثرفلورانس، صدسال تنهایی، معجزه شکرگزاری، کتاب عادتهای اتمی و خیلی از کتاب‌ها که بهتر است هرجایی که میروید با شما همراه باشند. شما می‌توانید از سایت افکار مثبت تمام کتاب‌هایی که معرفی شدند را به راحتی بخوانید.

کتاب چاپی، تجربه‌ای کلاسیک اما زنده

با وجود پیشرفت فناوری کتاب چاپی همچنان جایگاه خودش را حفظ کرده و دلیلش ساده است تمرکز و مزاحمت دیجیتال نیز وجود ندارد. از نظر حافظه هم، تحقیقات نشان می‌دهند که خواندن متون چاپی می‌تواند به درک بهتر ساختار متن و به‌خاطر سپردن مطالب کمک کند. به همین دلیل، هنوز هم بسیاری از خوانندگان حرفه‌ای و علاقه‌مندان ادبیات، کتاب فیزیکی را ترجیح می‌دهند.

معایب‌های کتاب چاپی در دنیای امروز

با این حال کتاب چاپی هم محدودیت‌های خودش را دارد مانند قیمت بالاتر، دسترسی سخت‌تر در بعضی مناطق و نیاز به فضای فیزیکی از جمله این چالش‌ها می‌باشند. برای کسانی که زیاد کتاب می‌خوانند یا فضای محدودی دارند، این مسائل می‌تواند مانع باشد. در چنین شرایطی بسیاری از افراد به سمت استفاده از هر دو کتاب در مکان متفاوت روی می‌آورند.

انتخاب بین کتاب الکترونیک و چاپی

انتخاب بین نسخه دیجیتال و چاپی، انتخاب بین خوب و بد نیست؛ انتخاب بین مناسب‌تر و مناسب است. اگر هدف مطالعه آموزشی، مرجع یا سریع می‌باشد، نسخه دیجیتال منطقی‌تر بوده و اگر هدف تنها لذت خواندن است و داشتن تمرکز عمیق یا نگه‌داشتن کتاب برای بلندمدت، نسخه چاپی انتخاب بهتری خواهد بود. درواقع، بسیاری از خوانندگان حرفه‌ای امروز کتاب‌های آموزشی و تخصصی را به‌صورت دیجیتال می‌خوانند و رمان‌ها و کتاب‌های ماندگار را چاپی تهیه می‌کنند. در این مدل، کتاب الکترونیکی بخشی از یک استراتژی مطالعه هوشمندانه است، نه جایگزین کامل برای خواندن کتاب‌های چاپی، اما باید مسائلی را در نظر بگیرید. یعنی اگر به دنبال این هستید که نسخه‌ی چاپی استفاده کنید، به خاطر بیاورید که برای چاپ نسخه‌ی کاغذی از درختان زیادی استفاده می‌شود و به محیط زیست صدمه وارد می‌کند.

طبق مقاله علمی A Comparative Study of E-Books and Printed Books on Academic هر دو فرمت کتاب الکترونیک و چاپی می‌توانند تأثیر مثبتی بر زندگی داشته باشند.

سخن پایانی

تصمیم گیرنده‌ی آخر خودتان هستید اما به یاد داشته‌باشید که بهترین مسیر را انتخاب کنید و پیش ببرید. در نهایت، اهمیتی ندارد کتاب روی کاغذ باشد یا صفحه نمایش؛ مهم این است که خوانده شود و تاثیرگذار باشد. برای اینکه از نسخه‌ی چاپی کمتری استفاده کنید، همین حالا از همین سایت هر کتابی که دلتان می‌خواهد را انتخاب کرده و بخوانید، حتی نسخه‌ی صوتی خیلی از کتاب‌ها نیز در سایت موجود است تا بتوانید از بین گزینه‌های متنوع بهترین انتخاب را داشته باشید.