کتاب مادر خوب و مادر بد

                       مادر و مدیریت احساسات منفی

مادر خوب و مادر بد توضیحات کاملی درباره اینکه چگونه خودمان را بشناسیم و چگونه بهترین مادر شویم به ما می‌دهد.

مادر خوب و بد کامل وجود ندارد. تمام مادران گاهی احساسانی منفی نسبت به فرزندشان تجربه می‌کنند. اگر فرض کنیم مادران (در صورت سلامت نسبی) به نیازهای اساسی کودکان خود رسیدگی می‌کنند، آنگاه عاملی که بین مادران مختلف تفاوت ایجاد می‌کند، نحوه‌ی مدیریت این احساسات منفی است.

مادر خوب کسی است که می‌تواند با پرخاشگری خود نسبت به فرزند و پرخاشگری فرزند نسبت به خود کنار بیاید به‌طوری‌که خشم برای کودک به عاطفه‌ای قابل تحمل تبدیل شود.

به‌این‌ترتیب چنین مادری می‌تواند هم پرخاشگری‌اش و هم تکانه‌های تخریب گرانه­‌ی کودک را درون خود نگه دارد. کلمه‌ی کلیدی در این بحث گنجایش داشتن است. منظور از گنجایش داشتن خشم، این است که فرد بتواند حسی را به طور کامل تجربه کند، اما کنترل خود را بر احساسش از دست ندهد.

یعنی با وجود تجربه‌ی این حس بتواند قدرت فکر کردن در مورد آن را نیز حفظ کند. به‌این‌ترتیب فرد نیازی ندارد که به دنبال احساسش بلافاصله به اقدامی عملی دست بزند. به عنوان مثال به‌جای اینکه به محض عصبانیت فرزند خود را کتک بزند، به عصبانیت خود فکر می‌کند تا بتواند به سؤالات متفاوتی پاسخ دهد، ازجمله اینکه چه چیز با این حد عصبانی‌کننده بوده است؟ چرا این انفاق در این مرحله‌ی زمانی افتاده است؟ آیا در موقعیت‌های مشابه نیز این‌قدر عصبانی شده بود؟ آیا می‌تواند برای عصبانی شدن‌هایش الگویی پیدا کند؟ و غيره.

‌‌

                                غافل بودن مادر خوب یا بد

چرا تأکید می‌کنیم که همین مادر ناکامل بشری باید رفع نیازهای فرزند را اولویت خود قرار دهد؟ اگر نقص‌های مادری به‌غفلت از نیازهای اساسی کودک بینجامد مشکلات ابعاد دیگری به خود می‌گیرند.

غفلت وقتی اتفاق می‌افتد که نیازهای جسمی مانند تغذيه و پوشش، نیازهای عاطفی مانند عشق و حمایت و نیازهای آموزشی مانند مهدکودک و مدرسه برای کودک فراهم نشود. علاوه بر این، درصورتی‌که محافظت از خطر صورت نگیرد نیز کودک مورد غفلت قرارگرفته است.

به عنوان مثال اگر مادر همه‌ی نیازهای جسمی – روانی و آموزشی کودک را پاسخ دهد اما وقتی هنوز او را که نمی‌تواند از خودش مراقبت کند؛ در خانه تنها بگذارد یا تنها به پارک با به خرید بفرستد، در واقع از کودک غافل شده است.

به‌علاوه یکی دیگر از نیازهایی که نباید مورد غفلت قرار بگیرد مراقبت‌های پزشکی است. واضح است که خواسته‌های مادر نباید به قیمت محروم ماندن فرزند از مراقبت و توجه کافي تمام شود.

غفلت مادر ممکن است به معنای واقعی کلمه، آسیب جانی برای کودک در پی داشته باشد. از سوی دیگر اگر نیازهای عاطفی کودک نادیده گرفته شوند، آسیب روانی جدی اتفاق می‌افتد. حس و حق وجود داشتن در کودکانی که نادیده گرفته می‌شوند به‌شدت صدمه می‌بیند. مادر از طریق دادن پاسخ مناسب مانند این عمل می‌کند که در آن کودک می‌تواند خود را در چشمان مادر ببیند، انگار می‌تواند بگوید «من دیده می‌شوم پس هستم». به علاوه تا وقتی کودک نمی‌تواند محیط بیرون و احساسات درونی خود را کنترل کند مادر باید مانند سدی عمل کند تا تحریک بیش از حد اتفاق نیفتد.

‌‌‌

                                       مادر درونی خوب بهتر است یا بد

آنچه در سال‌های گذشته بین مادر و مادر او جریان داشته است اثر مستقیمی بر رابطه‌ی مادر و فرزند دارد. این اثرگذاری از طریق بخشی از سیستم روان اعمال می‌شود که مادر درونی نام دارد. ما در درونی در واقع ذهنیتی است که مادر از رابطه با مادر خود در دوران کودکی در خاطره‌ی حسی‌اش ضبط کرده است.

در وجه مثبت، نقش مادر درونی این است که در شرایط سخت امید بدهد، آرامش بدهد و کمک نماید. اما گاهی مادر درونی تند و تنبیه‌کننده می‌شود. وقتی تن صاحب فرزند می‌شود صدای مادر درونی در احساسات او نسبت به خود و فرزند نقش مهمی ایفا می‌کنید.

وقتی این مادر درونی تشویق‌کننده و مایه‌ی دلگرمی باشد احساس اعتمادبه‌نفس و ارزشمندی وجود دارد. اما هرگاه مادر از چارچوب‌هایی که به‌عنوان مادر خوب برای خودساخته خارج شود، تشویق مادر درونی را از دست می‌دهد. این مسئله باعث می‌شود مادر از درون احساس بد بودن داشته باشد و دچار عذاب وجدان شود.

به‌طورکلی مادرانی که صدای مادر درونی آن‌ها اطمینان‌بخش و آرام‌بخش نیست، پرورش فرزند را تجربه‌ی سخت‌تری می‌دانند، وقتي مادر تحت مراقبت مادر درونی خود قرار داشته باشد. ظرفيت تغذیه‌ی روانی فرزند در او بیشتر می‌شود.

تا زمانی که زن، مادر نشده باشد نمی‌تواند به عمق تأثیر مادر درونی خود پی ببرد به همین دلیل برخی نظریه‌پردازان، مادر بودن را در متن یک الگوی مسائلی تعریف می‌کنند شامل مادربزرگ، مادر و فرزند تأکید می‌شود که رابطه‌ی مادر و فرزند را نمی‌توان بدون در نظر گرفتن حلقه‌ی مادربزرگ و مادر به طور کامل درک کرد.

زیرا مادربزرگ در واقع سرچشمه‌ای است که مادر خزانه‌ی عاطفی خود را طی سال‌های کودکی از او کسب کرده است. رشد کودک اقتضا می‌کند که او در مراحلی نسبت به مادر احساس منفی پیدا کند. مدیریت و «گنجایش داشتن» برای احساسات منفی فرزند در مادرانی که از گذشته درگیر احساس‌های منفی نسبت به خود بوده‌اند.

دوست شما افکار مثبت