کتاب اثر فساد و بطلان عقد در حقوق کنونی

مفهوم عقد یکی از مباحث پایه‌ای و اساسی در معاملات است، در این راستا حقوق‌دانان و فقها تلاش کرده‌اند تا از عقد تعریف جامعی را ارائه دهند و در این حوزه تعریف مناسبی در این امر ارائه نموده‌اند. کتاب اثر فساد و بطلان عقد در حقوق کنونی به قلم میلاد میوه یان ابتدا معنای لغوی عقد بررسی می‌کند و در ادامه این اصطلاح به تفکیک آرای فقها و حقوق‌دانان و اهل سنت بیان می‌شود. در صورتی که در این زمینه پژوهش می‌کنید، مطالعه کتاب فوق را به شما توصیه می‌نماییم. شما می‌توانید برای دسترسی و دانلود این کتاب از طریق همین صفحه اقدام فرمایید.

درباره کتاب اثر فساد و بطلان عقد در حقوق کنونی

در عالم واقعیت، عقد فاسد فاقد اعتبار است، با این وجود ممکن است که متعاقدین اطلاعی از فساد عقد نداشته باشند و در روابط خود آثار عقد صحیح را براساس آن مقرر کرده باشند. به علاوه، امکان دنبال کردن ترتیب آثار عقد صحیح براساس طرفین نیز وجود دارد. البته هیچ کدام از این دو فرض را نمی‌توان در آثار عقد مشاهده کرد، اما در روابط طرفین این وضعیت تاثیرگذار خواهد بود. از این رو در شرایط خاصی از جمله قبض مال مورد معامله امکان ایجاد زمینه برای آثار جانبی همانند ضمان عین و مستوفات و غیرمستوفات فراهم می‌شود.

زمانی که خسارتی به مبیع بر اثر بیع فاسد وارد شود، قاعده ضمان قهری مشتری ضامن جبران خسارت می‌شود. در مورد تکلف رد عین در فقه امامیه و عامه و در عقود معوض و غیر معوض، روایات مختلفی مورد استناد قرار گرفته‌اند. عقد فاسد و باطل در فقه شیعه و سه مکتب اهل سنت به یک معنا است و از سوی دیگر عقد صحیح مقابل عقد فاسد قرار می‌گیرد. این در حالی است که حنیفه بین عقد باطل و فاسد تفاوت می‌گذارد و قبض را در عقد فاسد موجب تملک مورد معامله می‌داند ک در کتاب اثر فساد و بطلان عقد در حقوق کنونی به تفصیل به آن پرداخته شده است.

در قسمتی از کتاب اثر فساد و بطلان عقد در حقوق کنونی می‌خوانیم:

عدم ضمان زوج یکی از مواردی است که در عقد فاسد به عنوان نقص ضمان گیرنده به آن پرداخته شده است و در مقابل مهر در نکاح فاسد قرار می‌گیرد. چنانچه زوجه بر فساد نکاح باشد، زوجه مطلع بر فساد است و زوج ضامن مهم نمی‌باشد؛ چرا که زناکار مهر ندارد.

به این مورد پاسخ چنین داده شده است که عقود معاوضی مورد قاعده است که ضامن تحت تصرف طرف مقابل قرار می‌گیرد، این در حالی است که نکاح جزو چنین عقودی محسوب نمی‌شود و زوجه در ید زوج نخواهد بود.

عدم ضمان زوج به علت خارجی مستند است که با اقتضای ذاتی نکاح منافاتی نسبت به ضمان ندارد. در صورتی که ضمان به عقد فاسد مقبوض باشد و هرگونه عقدی از جمله نکاح را شامل شود، عدم ضمان زوج به علت خارجی مستند بوده و رفع اشکال نخواهد بود. در عقد فاسد، مفاد ضمان مقبوض این است که ضمان بالفعل موجود می‌باشد و در صورت فقدان مانع، اقتضای ضمان به نفسه وجود ندارد.

در عقد نکاح، ضمان مهر در مقابل بضع نیست، بلکه در مقابل زوجیت است که در ازدواج صحیح به صورت انحصاری وجود دارد؛ بنابراین ضمان مهر به استمتاعات آثار عقد نیست و به خود عقد به وجود می‌آید. از این رو اگر حکم شارع نباشد، ضمان نیز وجود نخواهد داشت.