نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در سال ۱۴۰۴ نیز مانند سال‌های گذشته با شور و هیجان برگزار شد. این رویداد که به عنوان بزرگ‌ترین گردهمایی فرهنگی ایران شناخته می‌شود، از تاریخ ۱۷ تا ۲۷ اردیبهشت ماه در محل مصلای امام خمینی تهران میزبان علاقه‌مندان به کتاب بود. اما امسال، نمایشگاه کتاب فقط یک بازار فروش نبود؛ بلکه تبدیل به محلی برای بحث، نقد و نوآوری شد. در این مطلب، نگاهی به بازخوردهای مختلف از نمایشگاه کتاب تهران ۱۴۰۴ می­اندازیم.

حضور گسترده ناشران و مخاطبان

بیش از ۳۲۰۰ ناشر داخلی و خارجی در نمایشگاه کتاب تهران ۱۴۰۴ حضور داشتند. تنوع ژانرها، تازه‌ترین عناوین و رونمایی از ترجمه‌های جدید، توجه بسیاری از بازدیدکنندگان را جلب کرد. غرفه‌های ناشران دانشگاهی، کودک و نوجوان، کتاب‌های هنری و دیجیتال نیز از استقبال بالایی برخوردار بودند. طبق اعلام ستاد برگزاری نمایشگاه، بیش از ۳ میلیون نفر از این رویداد بازدید کردند. همچنین حضور نویسندگان، ناشران و انجام نشست‌های علمی و تخصصی باعث شد تا نمایشگاه از یک بازار فروش ساده، به کانونی برای تبادل اندیشه، نقد و شناخت عمیق‌تر کتاب تبدیل شود.

استقبال از بخش دیجیتال و فروش آنلاین

یکی از نکات مثبت این دوره، توسعه بیشتر زیرساخت فروش آنلاین بود. نمایشگاه امسال علاوه بر فروش حضوری در مصلا، بخش مجازی ۲۴ ساعته داشت که امکان جست‌وجو و خرید کتاب‌ها را برای کسانی که امکان حضور نداشتند فراهم ساخت. خریداران از سراسر کشور توانستند از طریق سامانه‌های فروش، کتاب‌های مورد نظر خود را انتخاب و دریافت کنند. این امکان به ویژه برای ساکنان مناطق دور از تهران، فرصتی برابر با بازدیدکنندگان حضوری فراهم کرد. بسیاری از ناشران نیز گزارش دادند که فروش آنلاین آن‌ها حتی از فروش حضوری پیشی گرفت.

انتقادات از گرانی کتاب‌ها

با وجود تمام نکات مثبت، یکی از اصلی‌ترین گلایه‌ها مربوط به افزایش قیمت کتاب‌ها بود. برخی بازدیدکنندگان معتقد بودند که کتاب‌ها نسبت به سال گذشته افزایش قیمت محسوسی داشته‌اند و این موضوع خرید را برای مخاطبان و علاقه‌مندان سخت‌تر کرده است. البته بعضی ناشران نیز دلیل این گرانی را افزایش هزینه‌های چاپ، کاغذ و حمل‌ونقل دانستند.

حواشی مربوط به نمایشگاه

برخی نویسندگان و فعالان فرهنگی نسبت به عدم دعوت یا سانسور برخی آثار، اعتراض کردند. این موضوع باعث شد بحث‌هایی درباره آزادی نشر و حدود سانسور دوباره در فضای فرهنگی کشور مطرح شود. موضوع مورد بحث بعدی درباره مکان برگزاری نمایشگاه بود. بعضی از بازدیدکنندگان بیان کردند مصلا برای این حجم از جمعیت مناسب نبوده و محل‌هایی مانند شهر آفتاب می­توانستند گزینه بهتری باشند.

جمع‌بندی

نمایشگاه کتاب تهران ۱۴۰۴ بار دیگر نقش تأثیرگذار خود را در تقویت فرهنگ کتاب‌خوانی ایفا کرد؛ با این حال، مشکلاتی مانند گرانی کتاب و جهت‌گیری تجاری باید مدیریت شود. اگر این نقاط ضعف رفع شوند، دوره‌های آینده می‌توانند علاوه بر تجاری بودن، عاملی قدرتمند برای رشد فرهنگی نیز باشند. اگرچه هنوز فاصله زیادی با نمایشگاه‌های بین‌المللی مانند فرانکفورت داریم، اما هر سال یک گام به جلو برداشته می‌شود. شاید آنچه بیش از همه نیاز است، توجه بیشتر به تسهیل دسترسی عمومی به کتاب، حمایت از ناشران مستقل و فضای بازتر فرهنگی باشد.